گروه سیاست؛ سه‌شنبه هفته گذشته، آیت‌اله «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور ایران به همراه «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه و «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه نشستی سه جانبه در تهران برگزار کردند، که موضوع محوری آن نیز پرونده سوریه بود که شاهد دخالت‌های نظامی دولت ترکیه در هفته‌های اخیر بوده است. مذاکرات آستانه از بهمن سال ۱۳۹۵ با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران و روسیه و همراهی ترکیه، به‌منظور حل‌ و فصل منازعات سوریه و پایان بخشیدن به بحران این کشور آغاز شد، در واقع آتش‌بس فراگیری که از ۱۰ دی سال ۱۳۹۵ (۳۰ دسامبر ۲۰۱۶) با توافق میان دولت سوریه و گروهی از مخالفان مسلح برقرار شد، مقدمه‌ای برای آغاز مذاکرات آستانه بود که طی آن، برای نخستین بار نمایندگان دولت سوریه با نمایندگانی از گروه‌های مخالف مسلح به‌طور مستقیم رایزنی کردند.

حسن بهشتی پور در گفت‌وگو با آذرپژوه در مورد نشست اخیر سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه در ایران اظهار داشت: این نشست بیشتر برای مذاکره درباره‌ی سوریه بود و همچنین به بررسی راهکارهای دور زدن تحریم‌های اعمال شده غرب علیه ایران و روسیه برگزار شد. باید توجه داشته باشیم که روسیه و ترکیه هیچ کدام موافق هسته‌ای شدن ایران نیستند.

وی ادامه داد: این سفر هم در چارچوب روابط دوجانبه ایران و روسیه مهم است، هم در چارچوب همکاری‌های سه‌جانبه بین ایران، ترکیه و روسیه در منطقه غرب آسیا اهمیت دارد و هم از نظر بین المللی در بحث برجام حائز اهمیت است. البته برخی‌ها همزمانی این سفر را با سفر آقای بایدن به منطقه مرتبط دانستند، در حالیکه این سفر  مدت‌ها پیش در حاشیه اجلاس سران کشورهای حاشیه خزر و در جریان ملاقات آقای رئیسی با آقای پوتین مطرح و توافق شد که آقای پوتین سفری به تهران داشته باشد.

این کارشناس ارشد روابط بین الملل اظهار داشت : البته قبلا برخی موضوعات نیز برجسته شده بود مانند فروش پهپاد ایرانی به روسیه. همواره گفته مي‌شد كه ايران در حال واردات سلاح و تجهيزات از ساير كشورها است اما اكنون جاي خوشحالي است كه ايران در زمينه پهپاد و موشك به قدري پيشرفت كرده كه طرف روسي براي خريد به ايران مراجعه كرده است. حتي اگر اين خبر دروغ هم باشد از اين جهت كه موضوع برعكس شده و روسيه از ايران چنين درخواستي را مطرح مي‌كند قابل توجه است.

وی ادامه داد: یکی دیگر از نتایج این نشست می‌تواند در زمینه افزایش همکاری‌های ترانزیتی مانند کریدور شمال-جنوب باشد که روسیه را از طریق ایران به هند متصل می‌کند. روسیه در سال‌های گذشته توجهی به این کریدور نداشت چون روابط خوبی با کشورهای اروپایی و آمریکا داشت اما بعد از تحریم‌ها روسیه سعی کرد روابط خود را با چین، هند، ترکیه، ایران، عربستان و کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل، آرژانتین و کشورهای آفریقایی مانند مصر افزایش دهد.

بهشتی پور تصریح کرد: البته منافع کشور ما نیز ایجاب می‌کند که این کریدورهای حمل و نقل زمینی-ریلی و دریایی-زمینی را گسترش دهیم. وقتی حمل و نقل جاده‌ای رونق بگیرد حجم قابل توجهی اشتغال به وجود می‌آورد، حمل و نقل ریلی و دریایی نیز به نفع ایران است. همچنین روسیه می‌تواند نیازهای خودش را از طریق ایران با کوتاه ترین راه‌های ممکن حمل کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به روابط تهران-آنکارا اظهار داشت: ترکیه کشور مهمی است؛ همانطور که روابط ایران با عربستان باید خوب باشد، با ترکیه هم باید اینگونه باشد. ایران باید در روابط خود با این کشور با قدرت ورود کند و به هیچ وجه نباید موضع ضعف داشته باشد. در واقع، به نفع ماست که از لحاظ اقتصادی،  همکاری درمورد سوریه و کردها و موضوعات مختلف دیگر، باید باهم کار مشترک انجام دهیم؛ اما اینکه باید توجه داشت که ترکیه رویکرد عملگرا دارد.

وی افزود: همانطور که اشاره کردم اردوغان یک عملگرای محض است؛ یعنی جایی که به نفعش باشد سیاست نوعثمانی‌گری را اعمال می‌کند و آنجایی که به نفعش است اخوانی می‌شود، چون آقای اردوغان و تیمش گرایشات اخوانی نیز دارند. همچنین در نمونه اخیر، آنجا که منافعش ایجاب کرد براحتی جنایت عربستان در کنسولگری‌اش و قتل قاشقچی انجام داده را هم نادیده می‌گیرد./ گفتگو از شیوا صفری